تحقق عدالت و ارتقا سلامت که به ‏عنوان يکي از دغدغه هاي ‏دولت تدبير و اميد در تابلوي تحول در نظام سلامت نمايان شده است، ظاهراً به اصل تقدم پيشگيري ‏بر درمان و با مبارزه ملي عليه قليان و ‏بنگاههاي عرضه کننده آن توجه جدي نشده است و همچنان شاهد افزايش مصرف و جذب جوانان به اين افيون کشنده در جامعه هستيم.

به گزارش خبرگزاري فارس، استفاده از قليان طي سالهاي گذشته به عنوان معضل مهمي در کشور مطرح شده است، از سويي مصرف بيرويه قليان در بين جوانان، نوجوانان و دختران بيش از پيش باعث نگراني ميشود چرا که اين موضوع تهديد جدي براي سلامت و آينده خانواده و جامعه تلقي ميشود.
همچنين سالها بود که بساط قهوه خانههاي سنتي برچيده شده بود و تنها در بافتهاي سنتي شهري اين قهوه خانهها همچنان پاتوق مردان مسن محسوب ميشد، از وقتي پاي سيگار و مواد مخدر مدرنتر در کشورمان باز شد، سيگار نماد کاذب مدرن و باکلاسبودن محسوب ميشد که آن هم براي زنان قبح اجتماعي داشت.
سيگار در عموم جامعه بعضاً براي مردان هم تقبيح ميشد؛ اما چه شد که به يکباره قليان از اعماق سنت و تاريخ بيرون کشيده شد و پا جاي پاي سيگار گذاشت و از آن هم عموميتر و فراگيرتر شد، اتفاقي که کسي به درستي از آن سر در نميآورد.

قليان به جزئي از دکوراسيون داخلي منازل و اسباب دورهمي تبديل شده است

البته هر چه بود قليان نه قبح اجتماعي سيگار را داشت و نه حتي در اذهان عموم جامعه مضرات جسماني آن برجسته بود. نتيجه آن شد که اگر سيگار ميان جوانان يواشکي و پنهاني مصرف ميشد و خانوادهها به آن به مثابه دروازه ورود به دنياي اعتياد مينگريستند، قليان تبديل شد به جزئي از دکوراسيون داخلي منازل و اسباب دورهمي و سرگرمي.
مصرف آن نه تنها براي پسران جوان که حتي براي دختران نوجوان و جوان از نظر خانوادهها ناپسند نبود و تازه خيليها ميگفتند بهتر، حداقل جوانمان سمت سيگار نميرود!
اما در اين بين آنچه بيش از پيش مورد توجه قرار دارد اين است که مصرف قليان سير صعودي در کشور دارد و جوانان زيادي هستند که اولويت سرگرمي خود را به قليان اختصاص ميدهند و علي رغم هشدارهاي مسئولان و کارشناسان مبني بر اينکه قليان تهديد کننده جدي سلامتي است رواج آن از کنترل خارج شده و روزانه بر تعداد افرادي که به آن روي ميآورند افزوده ميشود.
نگرانيها تا حدي است که تير ماه 1393 بيش از 4 هزار نفر از ‏چهرههاي سرشناس و برجسته حوزه سلامت طي نامهاي خطاب به رئيس جمهوري ضمن ابراز ‏نگراني از مصرف بيرويه قليان در کشور و سونامي سرطان ناشي از آن در خواست کردند تا بر اساس قوانين موجود ‏جلوي گسترش روز افزون اين پديده خانمان سوز گرفته شود.

ايران بالاترين ‏روند رشد ابتلا به سرطان در ‏دنيا را دارد

قليان تفريحي است که هر روز ‏فاصله جوانان را با مرگ کمتر ميکند

بيماريهاي عفوني واگيردار ‏‏در اثر استفاده مشترک از شيلنگ ‏قليان

افزايش مصرف قليان ميان دختران، تهديدي براي مادران و فرزندان آينده

از سويي رواج قليان بين زنان و دختران نکته قابل تأملي است و به گفته ذکايي عضو هيئت علمي دانشگاه علامه طباطبايي پيامدهاي افزايش مصرف قليان ميان زنان، در سطح خود به اندازه کافي جدي و نگرانکننده است.
به گفته کارشناسان در واقع ما با نسلي مواجه هستيم که به سلامت خود خيلي توجه نميکنند و نسل آينده دختران با اين روند مادراني خواهند بود که ضعفهاي جسمي بيشتر و سلامت کمتري دارند؛ اما بحث ديگر آن است که اگر علاقه به مصرف قليان ميان نسل جوان فراگير شود و با بياعتنايي خانوادهها مواجه نشود، استعداد کشيدهشدن به خرده فرهنگهاي ديگر مانند استفاده از مواد مخدر صنعتي را ميان جوانان خواهد داشت.
همچنين مضرات مصرف سيگار و قليان بر سلامتي افراد قابل تأمل است که به گفته محمدرضا مسجدي استاد دانشگاه علوم پزشکي شهيد بهشتي و دبير کل جمعيت مبارزه با دخانيات ايران شايعترين سرطان مردان در دنيا سرطان ريه است که مصرف سيگار و قليان يکي از دلايل عمده آن به شمار ميرود.
به گفته دبير کل جمعيت مبارزه با دخانيات ايران طبق مطالعات انجام شده در 2 مقطع زماني 88 درصد بيماراني که سرطان ريه داشتند سيگاري بودند ولي امروزه اين رقم به 65 درصد رسيده و حاکي از اين است که 35 درصد افرادي که دچار اين بيماري ميشوند خودشان سيگاري نبودند و عده اي از آنها در معرض دود سيگار قرارداشتند و چون مستعد بودند به اين بيماري دچار شدند.
مسجدي، ميگويد: سرطان ريه علامت مهمي ندارد و اغلب کساني که به اين بيماري دچار ميشوند اکثراً سيگار يا قليان ميکشند و با عوارضي مثل سرفه و خلط مواجه هستند که اگر به دنبال امکانات تشخيصي نروند هم خودشان به اشتباه ميافتند و حتي پزشکان نيز در شناسايي درست بيماري گمراه خواهند شد.
از سويي جواناني هستند که تلاش ميکنند بهزعم خودشان بهصورت کنترلشده و با اراده براي همراهشدن با مراسم و آيينهاي دوستانه به مصرف مواد مخدر صنعتي و سبکتر روي بياورند که در اين صورت اين خطر را دارد که گرايش اوليه به قليان زمينه ميل يافتن به مصرف گونههاي خطرناکتر مواد مخدر در راستاي ماجراجوييهاي فراغتي شوند.
به طوري که اين روزها شاهد ورود قليانهاي جيبي هستيم که نگرانيها را بيش از پيش ميکند و راحتي و قابل دسترس بودن آن ميتواند مصرف آن را در بين افراد به ويژه جوانان به طرز نگراني کنندهاي افزايش دهد؛ اين قليان جيبي بوسيله شارژر برقي شارژ ميشود ومواد آن بصورت قطره وحاوي مواداعتيادآورخطرناک است که استفاده از آن پيامدهاي وحشتناکي درپي دارد.
از سويي اجراي کامل قانون جامع کنترل و مبارزه ‏ملي با دخانيات ‏مصوب سال 1385 و آئين نامه اجرائي آن مصوب سال 1386 که در آن ممنوعيت عرضه قليان در ‏اماکن عمومي از جمله ‏قهوه خانهها با صراحت مورد تاکيد قرار گرفته است گويا خيلي مورد توجه قرار نگرفته و همچنان شاهد استفاده از قليان در اين گونه مراکز هستيم به طوري که وقتي به فروش قليان اعتراض ميکنيم فروشنده بدون هيچ ترسي؛ از آن طفره ميرود و به کار خود ادامه ميدهد.
از طرفي آموزش و آگاهيبخشيهاي خانوادهها و رسانههاي جمعي ميتواند گامي مهم براي کنترل مصرف و کاهش قليان و سيگار در بين مردم جامعه باشد از سويي اجراي قانون و آئين نامه اجرائي آن ‏ضامن ‏حفظ سلامت آحاد جامعه ‏بويژه جوانان و آينده سازان اين کشور خواهد بود.
در آخر تحقق عدالت و ارتقاء سلامت که به ‏عنوان يکي از دغدغههاي ‏دولت تدبير و اميد در تابلوي تحول در نظام سلامت نمايان گرديده است، ظاهراً به اصل تقدم پيشگيري ‏بر درمان با مبارزه ملي بر عليه قليان و ‏بنگاههاي عرضه کننده آن توجه جدي نشده است و ما همچنان شاهد افزايش مصرف و جذب جوانان به اين افيون کشنده در جامعه هستيم.